Warszawa, 15 października. Wiadomość rozeszła się po kraju jak błyskawica: Sąd Najwyższy ogłosił wyrok skazujący przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej, Jana Markowskiego, na 13 miesięcy więzienia za udział w „ogromnym oszustwie wyborczym”, które miało rzekomo zmienić wynik ostatnich wyborów parlamentarnych.
W jednej chwili cała Polska zamarła. Dziennikarze rzucili się do telefonów, politycy wstrzymali oddech, a obywatele – z niedowierzaniem – wpatrywali się w ekrany telewizorów.
Jan Markowski był człowiekiem z pozoru spokojnym, zrównoważonym, od lat związanym z instytucjami publicznymi. Nikt nie przypuszczał, że to właśnie on stanie się centralną postacią największego kryzysu demokratycznego w historii III Rzeczypospolitej.
Jeszcze kilka miesięcy wcześniej uśmiechał się do kamer podczas ogłoszenia wyników wyborów, zapewniając o „pełnej przejrzystości procesu”. Wtedy nikt nie podejrzewał, że w cieniu systemu informatycznego PKW działa niewidzialna sieć wpływów, kontaktów i ukrytych decyzji.
Wszystko zaczęło się od jednego błędu – albo raczej od jednego człowieka, który postanowił mówić prawdę.
Mateusz Lipa, młody informatyk z działu bezpieczeństwa PKW, zgłosił się anonimowo do redakcji portalu „Wolne Słowo”. W e-mailu, który trafił na biurko redaktor naczelnej Anny Wysockiej, napisał zaledwie kilka zdań:
> „System liczenia głosów był manipulowany. Wyniki zostały zmienione na polecenie z góry. Mam dowody.”
Anna nie mogła uwierzyć własnym oczom. Wiedziała, że każda taka informacja mogła być próbą prowokacji – ale ton wiadomości był inny. Autentyczny. Przestraszony.
Spotkali się kilka dni później w małej kawiarni przy ul. Tamka. Mateusz przyniósł pendrive, na którym znajdowały się logi systemowe z nocy wyborczej. Z pozoru – nic szczególnego. Ale po analizie danych okazało się, że ktoś z poziomu administracyjnego systemu PKW dokonywał zmian w protokołach wyborczych tuż przed ogłoszeniem wyników.
„Wolne Słowo” opublikowało tekst o potencjalnych nieprawidłowościach. Większość mediów zignorowała temat – do czasu, aż prokuratura potwierdziła wszczęcie śledztwa.
Markowski natychmiast wystąpił w telewizji, oświadczając:
> „To bezpodstawne oskarżenia. PKW działała zgodnie z prawem, a wszystkie systemy są w pełni bezpieczne.”
Ale nie był już wiarygodny. Zbyt wiele pytań pozostawało bez odpowiedzi. Kto autoryzował dostęp do serwerów? Dlaczego część danych została usunięta? I dlaczego w nocy z niedzieli na poniedziałek z serwerowni PKW zniknęło dwóch techników, którzy nigdy więcej się nie pojawili?
Prokurator prowadzący sprawę, Michał Domański, był znany z bezkompromisowości. Jego zespół odkrył, że zmiany w wynikach dotyczyły kilkudziesięciu okręgów wyborczych – głównie tam, gdzie przewaga jednej partii nad drugą była minimalna.
Na każdym z poziomów systemu znajdował się cyfrowy podpis: „JM_Auth”.
Informatycy nie mieli wątpliwości, co to oznaczało – Jan Markowski osobiście zatwierdził zmiany.
Gdy Domański pojawił się w jego biurze z nakazem przeszukania, Markowski siedział przy biurku, spokojny.
– „Rozumiem, że spektakl musi trwać” – powiedział z ironią. – „Ale pamiętajcie, kto wam płaci.”
Proces ruszył po trzech miesiącach. Przed gmach Sądu Najwyższego w Warszawie codziennie przychodziły tłumy. Jedni krzyczeli: „Zdrada!”, inni: „To polityczny teatr!”.
W środku panowała cisza przerywana błyskiem aparatów.
Markowski siedział wyprostowany, z twarzą, która nie zdradzała emocji.
Prokurator Domański prezentował dowody: logi, e-maile, protokoły. Wszystko układało się w logiczną całość – manipulacja danymi, fałszowanie wyników, ukrywanie śladów.
Obrona twierdziła, że był to sabotaż informatyczny – „wewnętrzny bunt” podwładnych, którzy chcieli zdyskredytować przełożonego.
Ale wtedy Mateusz Lipa został wezwany na świadka.
Z trzęsącym się głosem zeznał:
> „Widziałem, jak pan Markowski logował się na serwer w nocy wyborczej. Kiedy zapytałem, po co, odpowiedział: ‘Nie wszystko można zostawić przypadkowi.’”
Sala zamarła.
Po trzech tygodniach przesłuchań, ekspertyz i analiz, Sąd Najwyższy ogłosił wyrok:
> „Oskarżony Jan Markowski zostaje uznany winnym nadużycia uprawnień i fałszowania wyników wyborów parlamentarnych. Wymierza mu się karę trzynastu miesięcy pozbawienia wolności.”
To był pierwszy w historii III RP przypadek, gdy szef PKW został skazany.
Polska eksplodowała. Jedni wiwatowali – „Sprawiedliwość!” – inni mówili o politycznym zamachu na instytucje państwowe.
Markowski nie trafił od razu do więzienia. Oczekiwał na uprawomocnienie wyroku w areszcie domowym.
Tam, w swoim mieszkaniu na Powiślu, zaczął pisać pamiętnik.
> „Nie byłem winny. Robiłem to, co konieczne. Demokracja to teatr – a ktoś musi trzymać scenariusz.”
Jego słowa przerażały. Wydawały się być próbą usprawiedliwienia – a może ostrzeżeniem.
Kilka dni później Markowski zniknął. Policja znalazła w jego domu tylko pustą butelkę po winie i otwarte okno. Na stole leżał list z jednym zdaniem:
> „Nie możecie więzić idei.”
Po skazaniu Markowskiego nic już nie było takie samo. Zaufanie obywateli do instytucji państwowych spadło do rekordowo niskiego poziomu.
Protesty wybuchły w kilkunastu miastach.
Na transparentach widać było hasła: „Oddajcie demokrację!”, „PKW = teatr!”, „Prawda została skazana!”.
Premier próbował uspokajać sytuację, mówiąc, że „sprawiedliwość zadziałała”. Ale w kuluarach szeptano, że wyrok Markowskiego to tylko wierzchołek góry lodowej.
Zaczęły pojawiać się przecieki o innych urzędnikach, którzy wiedzieli o procederze, ale milczeli.
Dziennikarka Anna Wysocka kontynuowała śledztwo. Odkryła, że dane wyborcze były przechowywane nie tylko na krajowych serwerach, ale również w zewnętrznym systemie o nazwie „Sigma”, należącym do prywatnej firmy informatycznej współpracującej z rządem.
Tam właśnie znajdowały się kopie oryginalnych wyników – tych sprzed modyfikacji.
Jednak gdy próbowała dotrzeć do serwera, odkryła, że został… zniszczony w pożarze dwa dni po wyroku Markowskiego.
Czy to przypadek? Czy ktoś chciał zatrzeć ślady?
W kolejnych miesiącach Polska pogrążyła się w chaosie politycznym.
Opozycja domagała się nowych wyborów, rząd odrzucał żądania.
Zaufanie do sądów, komisji wyborczych, mediów – spadło niemal do zera.
Ludzie zaczęli organizować lokalne komitety obywatelskie, chcąc przeprowadzać „społeczne liczenie głosów”.
W sieci pojawiły się grupy, które nazywały się „Nową PKW” – niezależne, oddolne inicjatywy.
Demokracja pękała w szwach.
Rok po wyroku pojawiła się sensacyjna wiadomość – Jan Markowski został zauważony w Berlinie.
Zdjęcia, które obiegły media, pokazywały go w towarzystwie dwóch mężczyzn, z teczką w ręku.
Czy uciekł? Czy był chroniony?
Dziennikarze pytali rząd o komentarz – bez odpowiedzi.
Niektórzy sugerowali, że Markowski posiadał informacje kompromitujące najważniejsze osoby w państwie.
Dwa miesiące później anonimowy e-mail trafił do największych redakcji w kraju.
Zawierał manifest podpisany inicjałami „J.M.”:
> „Nie oszukiwałem narodu – chroniłem go przed sobą samym. Demokracja nie istnieje, jeśli ludzie wybierają z lęku. Musiałem pokierować wynikiem, by uniknąć chaosu. Teraz widzę, że chaos przyszedł mimo to. Ale historia mnie zrozumie.”
List wywołał burzę. Jedni mówili o „spowiedzi cynika”, inni – o „ostatnim ostrzeżeniu dla kraju”.
Polska 2026 roku była inna.
Nowe wybory przeprowadzono pod ścisłym nadzorem międzynarodowych obserwatorów. Frekwencja spadła dramatycznie – obywatele nie wierzyli już w żaden system.
W szkołach nauczyciele pytali uczniów:
– „Czym jest demokracja?”
I słyszeli odpowiedź:
– „Kłamstwem w telewizji.”
Historia Jana Markowskiego stała się symbolem – nie tylko upadku jednego urzędnika, ale kruchego fundamentu, na którym budowano państwo.
Był winny? Był bohaterem? Czy może ofiarą systemu, który sam stworzył?
Nikt nie znał pełnej prawdy. Ale jedno było pewne – zaufanie, raz utracone, nie wraca tak łatwo.
Warszawa, trzy lata później.
Na murze obok budynku dawnej PKW ktoś napisał sprayem:
> „Demokracja to nie instytucja. To ludzie.”
I choć kraj nadal toczył spory, choć sądy, media i partie walczyły o wpływy – wśród zwykłych obywateli rodziło się coś nowego.
Nie ufali już władzy. Uczyli się ufać sobie.
A gdzieś w cieniu historii, może w jakimś spokojnym europejskim miasteczku, siedział Jan Markowski. Patrzył na wiadomości z Polski i uśmiechał się lekko.
> „Może jednak miałem rację” – pomyślał. – „Czasem, żeby zburzyć demokrację, wystarczy ją tylko pokazać taką, jaka naprawdę jest.”
Leave a Reply